Hoe vaak ik Antwerpen (België) inmiddels heb bezocht weet ik niet meer. Vaak combineer ik een kort verblijf in de stad met een langer verblijf in België. In dit artikel neem ik je mee op een stedentrip in Antwerpen.
Over Antwerpen
Antwerpen is de hoofdstad van de Belgische provincie Antwerpen. De stad telt ruim 530.000 inwoners en is daarmee voor wat betreft het inwonertal de grootste gemeente van België. Antwerpen ligt grotendeels op de rechteroever van de Schelde en heeft na Rotterdam grootste haven van Europa.
Wanneer ik voor het eerst in Antwerpen was weet ik niet meer. Het zal waarschijnlijk tijdens een Beneluxtoer (met de trein) in 1987 zijn geweest. Later in de jaren 90 ging ik vaker naar Antwerpen en verkende de stad.
De geschiedenis van Antwerpen in het kort
Antwerpen was reeds bewoond van in de steentijd. In de 15e eeuw groeide het van een kleine nederzetting uit tot een van de grootste handelssteden in Europa.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog 1568 – 1648 had Antwerpen zwaar te lijden. Zo werd het op 4 november 1576 geplunderd door de Spanjaarden. Tijdens het Beleg van 1584 tot 1585 werd er in Antwerpen hevig gevochten.
In de Napoleontische tijd werd de stad een oorlogshaven. Na deze periode kreeg Antwerpen te maken met de Belgische Revolutie van 1830. Het resultaat hiervan was dat de zuidelijke Nederlanden onafhankelijk werden onder de naam België.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914 – 1918) krijgt de stad het opnieuw zwaar te verduren. Het front loopt dwars door België en Antwerpen wordt ingenomen door de Duitsers. Dit gebeurde nogmaals tijdens de Tweede Wereldoorlog (1939 – 1945).
Na de beide wereldoorlogen krabbelt Antwerpen weer op. Stad en haven worden in de loop der jaren uitgebreid.
Wat te doen in Antwerpen?
Antwerpen leent zich uitstekend voor een korte stedentrip. De bezienswaardigheden zijn relatief dichtbij elkaar en gemakkelijk per voet en openbaar vervoer te bereiken. Hieronder de belangrijkste bezienswaardigheden van de stad.
Rubenshuis
Het Rubenshuis is een museum aan de Wapper 9-11. Het gebouw is de voormalige stadsresidentie van Peter Paul Rubens (1577 – 1640), de Vlaamse diplomaat en kunstenaar die vooral bekend is van zijn schilderijen met daarop mollige vrouwen. Sinds 1946 is zijn verblijf ingericht als museum.
In het museum kunnen kunstliefhebbers genieten van de werken van Rubens. Maar ook van zijn leerlingen en andere kunstschilders uit zijn tijd.
De collectie van het Rubenshuis omvat ondermeer een van Rubens’ vroegste werken, ‘Adam en Eva in het Paradijs’, uit 1600. Andere werken zijn de Annunciatie uit 1628 en een zelfportret, geschilderd toen hij ongeveer vijftig was. Verder bezit het museum een deel van Rubens’ verzameling Romeinse beeldhouwwerken.
Op 9 januari 2023 sloot het Rubenshuis voor een vier jaar durende restauratie. Meer informatie hierover op de officiële website van het museum.
Winkels in Antwerpen
Winkelen in Antwerpen is onder Nederlanders zeer populair. De stad kent vele verschillende winkels met de meest uiteenlopende artikelen.
Veruit de meest bekende winkelstraat van Antwerpen is de Meir, gelegen in het gelijknamige winkelgebied. Andere winkelstraten in de Meir zijn de Leysstraat, Jezusstraat en Sint-Katelijnevest. De winkelstraten zijn grotendeels autovrij. Doch je kunt dichtbij parkeren in een van de grote parkeergarages.
In de Meir vind je vooral filialen van de bekende winkelketens zoals de modezaken Esprit, Mexx, P&C, C&A en H&M. Maar ook filialen van Kruidvat en Blokker. Door de hoge huurprijzen zijn de kleine zelfstandigen hier verdwenen.
Een ander winkelgebied is De Wilde Zee. Deze sfeervolle winkelzone bestaat uit ondermeer de Korte Gasthuisstraat, de Lombardenvest, de Wiegstraat, de Groendalstraat, de Schrijnwerkersstraat en de overdekte winkelpassage Nieuwe Gaanderij.
In De Wilde Zee vind je vooral veel zaken met lekkernijen. De wijk kent een ruim aanbod aan bakkerijen, delicatessenwinkels en chocolatiers. Ook vind je hier filialen van de kleinere modeketens.
Aangrenzend aan De Wilde Zee bevindt zich de chique modewijk Quartier Latin. Het Quartier Latin omvat de Mechelsesteenweg, de Leopoldstraat de Schuttershofstraat, Hopland en de Sint Jorispoort. Je vindt hier de betere modemerken en interieurzaken.
Het Schipperskwartier
Het Schipperskwartier is een wijk in Antwerpen Centrum en vooral bekend vanwege de rosse buurt. Door de nabijheid van de haven groeide de wijk uit tot een plaats waar het scheepvaartambachten werden beoefend. Doch waar zich veel internationale zeelui ophouden wordt ook het oudste beroep uitgeoefend.
Naast raamprostitutie kun je in het Schipperskwartier ook terecht voor het uitgaansleven in een van de vele cafés. Sommige namen van de horecagelegenheden verwijzen naar de activiteit waarom de wijk het meest bekend is. Bijvoorbeeld café Malle Babbe, naar de prostituee uit het gelijknamige lied van Rob de Nijs.
Verdere bezienswaardigheden in het Schipperskwartier zijn de laatgotische Sint-Pauluskerk en het Museum aan de Stroom, kortweg MAS. Het MAS wil een internationaal en grensverleggend museum zijn over wereldwijde verbondenheid tussen mensen en collecties vanuit uiteenlopende denk- en leefwerelden.
Het MAS is gevestigd in de 60 meter hoge MAS-toren, ontworpen door Neutelings Riedijk Architecten. Door haar moderne architectuur is de MAS-toren een opvallend bouwwerk in het Schipperskwartier.
Bovenop de MAS-toren bevind zich een dakterras vanwaar je een schitterend uitzicht hebt over Antwerpen. In de avond, wanneer het museum is gesloten, is dit dakterras tot 23:30 voor iedereen gratis toegankelijk.
Grote Markt Antwerpen
De Grote Markt van Antwerpen is het bekendste plein in het centrum van Antwerpen. Grootste blikvanger is het prachtige stadhuis in Renaissancestijl. Ook staat hier de beroemde Brabofontein met het standbeeld van de ‘handwerper’ die de sage van Brabo uitbeeld.
De sage van Brabo verteld over de reus Druon Antigoon, die de hand van onwillige tolbetalers afhakte en deze in de Schelde wierp. De romeinse soldaat Silvius Brabo wist de reus echter te doden. Hij hakte op diens beurt de hand van de reus af en wierp deze eveneens in de Schelde.
Volgens de overlevering zou de stad Antwerpen, vanwege de gelijkenis met Handwerpen, aan deze sage diens naam te danken hebben.
De Grote Markt ontstond in de middeleeuwen en lag toen net buiten de woonkern. Het terrein werd in 1220 door Hertog Hendrik I van Brabant (1165-1235) aan de stad geschonken. In de 14e eeuw werden de eerste jaarmarkten gehouden, waardoor het plein uiteindelijk de naam Grote Markt kreeg.
Interessant om te weten: Het huidige stadhuis werd gebouwd op de grondvesten van het oude stadhuis. Dit brandde in 1576 af nadat plunderende Spaanse soldaten het tijdens de 80-jarige oorlog in brand hadden gestoken.
Na de verwoesting werd in 1578 begonnen met de heropbouw welke in in 1580 voltooid was. Sinds 1999 staat het stadhuis op de werelderfgoedlijst van UNESCO.
Naast het stadhuis en de Brabofontein kent het plein nog veel meer schitterende architectuur, zoals de oude gildehuizen. Verder bevinden zich veel restaurants en cafés aan en rondom de Grote Markt.
Onze Lieve-Vrouwekathedraal Antwerpen
Niet ver van de Grote Markt bevind zich de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Deze gotische kruiskerk is gewijd aan Maria en werd gebouwd tussen 1352 en 1521. De 124,925 meter hoge toren is onderdeel van een groep van 56 belforten, in België en Frankrijk, opgenomen in de werelderfgoedlijst van UNESCO.
Bezoekers zijn welkom in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Kijk voor de mogelijkheden op de officiële website.
De Groenplaats
De Groenplaats is een plein in het centrum van Antwerpen, niet ver van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal en de Grote Markt. Het plein word vanwege de vele bomen en bankjes gezien als een rustplaats in de drukke stad. Doch de Groenplaats is ook een knooppunt van het openbaar vervoer van Antwerpen.
In het midden van de groenplaats staat het standbeeld van Rubens. Dit werd in 1840 ontworpen door de Belgische beeldhouwer Willem Geefs en onthuld in 1843.
Oorspronkelijk bevond zich op de plek van de huidige Groenplaats het Groenkerkhof, de begraafplaats van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. In 1784 werd het verboden om binnen de stadsmuren nog mensen te begraven.
In de Franse tijd werde de stadsmuren afgebroken. Vervolgens begon men in 1803 met de aanleg van de Place de l’égalité (Gelijkheidsplein). Hiermee kreeg de locatie voor het eerst de functie van stadsplein.
In 1805 werd het nieuwe plein plechtig ingehuldigd onder de naam Place Bonaparte (Bonaparteplein) ter ere van Napoleon Bonaparte. Sinds 1815 draagt het plein de naam Groenplaats.
Rondom de Groenplaats bevinden zich vandaag de dag diverse cafés en restaurants. Ook is het het begin en eindpunt van een toeristisch treintje waarmee je een rondrit door de stad kunt maken.
Handelsbeurs Antwerpen
De Handelsbeurs van Antwerpen bevindt zich in de Twaalfmaandenstraat, een zijstraat van de Meir. Van 1531 tot 1997 bevond zich hier de Antwerpse effectenbeurs. Eind 1997 werd de Antwerpse effectenbeurs afgeschaft en overgenomen door de Brusselse effectenbeurs. Het gebouw verloor hiermee zijn functie en stond er lange tijd verlaten bij.
In 2012 werd een plan gepresenteerd om de Antwerpse Handelsbeurs samen met de aangrenzende Schippersbeurs om te bouwen tot een evenementenlocatie. Doch men kreeg de financiën niet voor elkaar waardoor het plan op de plank bleef liggen.
FrDr, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Een nieuwe partner meldde zich in 2013, de Marriott hotelketen. Een nieuw plan voor een hotel en evenementenlocatie werd goedgekeurd door de gemeenteraad. Doch omwonenden tekenden bezwaar aan. Na enkele aanpassingen leek het plan alsnog door te kunnen gaan, maar een ander probleem diende zich aan.
Het project werd opnieuw vertraagd doordat op de locatie archeologische vondsten werden gedaan. In mei 2016 kon men dan toch eindelijk begonnen met de bouwwerkzaamheden. Op 4 oktober 2019 werd het Handelsbeursgebouw heropend door de Antwerpse burgemeester Bart De Wever.
Hotels in Antwerpen
Antwerpen heeft een groot aanbod aan hotels in alle prijs- en comfortklassen. Van het chique Crown Hotel tot het budgethotel Billiard Palace. Laatstgenoemde bevind zich aan het Koningin Astridplein, waar zich ook het Centraal Station bevindt.
Zelf verbleef ik vaak in het Billiard Palace vanwege de lage prijs en de centrale ligging. Tegenwoordig geef ik de voorkeur aan het ibis budget Antwerpen Centraal Station. Ook dit hotel is centraal gelegen en bied meer comfort voor een lage prijs. Klik hier voor een overzicht van de Antwerpse hotels >>
Uitgaan in Antwerpen
Antwerpen is bij Nederlanders ook een populaire bestemming om uit te gaan. De stad bied een breed spectrum aan uitgaansgelegenheden. Van chique nachtclubs tot bruine cafeetjes en gezellige terrasjes. Restaurants en cafés vind je met name rond de Grote Markt, de Groenplaats en het Koningin Astridplein.
Helaas heeft het Nederlandse uitgaanspubliek een slechte reputatie onder de Antwerpenaren. Dit komt door luidruchtige groepen die na teveel alcohol te hebben genuttigd tegen de kerk staan te pissen. Dus als je met vrienden gaat stappen in Antwerpen, gedraag je dan een beetje respectvol.
Ook ik ondervond ooit dat Nederlanders niet zo geliefd zijn in de Antwerpse horeca. Tijdens een van mijn bezoeken aan de stad had ik hoge nood. Omdat er geen openbare toiletten in de buurt waren ging ik bij een café naar binnen. Uiteraard was ik bereid voor het toiletgebruik te betalen, of daarna een consumptie te nuttigen. Doch zover kwam het niet eens.
Onmiddellijk bij het betreden van het etablissement kwam de eigenaresse op me af en vroeg wat ik kwam doen. Beleefd vroeg ik of ik van het toilet gebruik mocht maken. Er kwam een zeer onbeleefde reactie…
Naar de deur wijzend brulde ze me in plat Antwerps toe: “Ik zeg altijd het toilet is buiten! Ik heb een café, geen wc!”
Wees er dus op voorbereid dat je niet altijd even gastvrij wordt onthaald in de Antwerpse horeca.
Station Antwerpen-Centraal
Station Antwerpen-Centraal bevind zich zoals gezegd aan het Koningin Astridplein in het centrum van de stad. Vanwege het uiterlijk van het monumentale gebouw wordt het gebouw ook wel Spoorwegkathedraal genoemd door de Antwerpenaren.
Het huidige stationsgebouw werd gebouwd tussen 1899 en 1905. Het gebouw bestaat uit een stalen perronoverkapping en een stenen stationsgebouw. Het stenen stationsgebouw werd opgetrokken in eclectische stijl, een combinatie van stijlelementen uit vroegere perioden.
Ontwerper van het gebouw was de Belgische architect Louis Delacenserie. Hij omschreef zijn creatie als “barok-middeleeuws eclecticisme”. Daarbij had hij zich laten inspireren door het oude stationsgebouw van Luzern uit 1896 en door het Pantheon in Rome.
Het imposante stationsgebouw werd op 11 augustus 1905 geopend. Het hoogste punt is de 75 meter hoge koepel. Station Het stationsgebouw werd verschillende malen uitgeroepen tot mooiste treinstation van Europa en zelfs ter wereld.
Oorspronkelijk was Station Antwerpen-Centraal een kopstation. De treinen vertrokken weer in dezelfde richting als van waaruit ze waren aangekomen. Doch in 2007 opende een ondergrondse lijn, waardoor de treinen niet meer hun rijrichting hoefden om te keren.
Het Steen
Het Steen is het oudste bewaarde gebouw van Antwerpen. Tussen 1200 en 1225 werd het gebouwd als poortgebouw van de Antwerpse Burcht. In de burcht bevonden zich verschillende instellingen zoals een rechtbanken een kerk.
Van 1303 tot 1823 diende de Antwerpse Burcht als gevangenis. Een duistere periode, want in de jaren 1557-1565 werden hier hervormingsgezinden in het geheim verdronken in de Schelde.
In de periode 1823 – 1827 had de Antwerpse Burcht een vreedzamere bestemming. Het diende toen als tehuis voor invalide soldaten. Nadat het nog enkele malen van eigenaar was gewisseld opende de gemeente er in 1864 het Oudheidkundig Museum.
Vanwege de uitbreiding van de haven werd het grootste deel van de Antwerpse Burcht afgebroken. Wat overbleef was het poortgebouw en nog enkele andere gebouwen rondom. Dit complex van gebouwen kreeg de naam Het Steen.
In 1952 werd het Oudheidkundig Museum uit 1864 vervangen door het Nationaal Scheepvaartmuseum. De collectie van dit museum werd in 2010 verhuisd naar het toen nieuwe Museum aan de Stroom.
In de periode 2018 – 2021 werd Het Steen omgebouwd tot bezoekerscentrum voor toeristen. Naast het ‘Visitor Center’ bevind zich ook een cruiseterminal in het gebouw. Ook bied Het Steen weer onderdak aan een museum, The Antwerp Story.
In The Antwerp Story volgen de bezoekers een route door elf zalen waarin zij de geschiedenis van Antwerpen beleven. Dat gebeurt onder andere middels maquettes en hologrammen. De route eindigt op het dakterras alwaar men een adembenemend uitzicht over Antwerpen heeft.
Spookstad Doel bezoeken
In het Antwerpse havengebied bevindt zich het verlaten dorp Doel. Voor liefhebbers van urban exploring en street art is dit een geliefde plek om te bezoeken. En nee, dat is niet verboden! Je kunt het spookdorp gewoon legaal bezoeken en er rondkijken. Zolang je de overgebleven bewoners respecteert en geen overlast of schade aanricht.
Over het spookdorp Doel schreef ik ook een apart artikel. Zie daarvoor: Spookstad Doel in België >>
Sinksenfoor Antwerpen
Ben je kermisliefhebber? Dan moet je zeker eens naar de Sinksenfoor gaan! De Sinksenfoor is een jaarlijks terugkerende kermis (foor) in Antwerpen. Ontstaan uit een jaarmarkt groeide de Sinksenfoor uit tot een van de grotere kermissen van de Benelux. Jaarlijks worden ruim 150 attracties opgebouwd om maar liefst 5 weken te blijven staan. De Sinksenfoor wordt geopend met Pinksteren.
Vanwege verkeersdrukte en geluidsoverlast verhuisde de kermis verschillende malen. Sinds 2015 wordt de sinksenfoor gehouden op ‘Spoor Oost’, een voormalig rangeerterrein van de Belgische Spoorwegen.
Havenhuis Antwerpen
Het Havenhuis is een gebouw op het ‘Antwerpse Eilandje’. Het is een modern gebouw, in de vorm van een schip, dat op en naast het oude monumentale havengebouw werd gebouwd. Het complex huisvest verschillende departementen van het Havenbedrijf Antwerpen.
Het monumentale gebouw opende in 1922 als brandweerkazerne, naar een ontwerp van architect Emiel Van Averbeke. De Brits-Irakese architecte Zaha Hadid ontwierp de nieuwbouw.
De bouw van het nieuwe gedeelte begon in 2007 en was pas in september 2016 voltooid. De architecte zou haar creatie echter nooit voltooid zien. Ze overleed op 31 maart 2016 aan een hartaanval. Als eerbetoon werd het plein voor het Havenhuis bij de opening gedoopt tot Zaha Hadidplein.
Tot zover deze greep uit de vele bezienswaardigheden in Antwerpen. Heb je al zin om er naartoe te gaan? Klik dan op onderstaande knop voor de laatste stedentrips naar Antwerpen!